نظریه فراعصری بودن قرآن‌کریم معتقد است قرآن‌کریم‌ در عین ناظر بودن به زمانه نزول، اختصاص به آن دوره ندارد و از سنخ نامه های سرگشاده ای است که در کنار دارا بودن مخاطب خاص، برای همه انسانها در طول تاریخ معتبر است و گزاره های خارجیه آن نیز به قضایای حقیقیه تأویل برده می‌شوند.

یکی از تقسیم‌های قرآن، تقسیم آن به هفت بخش است؛ بخش هفتم را حزب مفصل می‌نامند. زیرا تعداد فراوان بسمله در این حزب، میان سوره‌‌ها فاصله انداخته است. حزب مفصل از سوره قاف تا آخر قرآن است و در حفظ، تلاوت و نشر قرآن اثر بسزایی دارد. گویی پیامبر گرامی و یاران ایشان در تعلیم این حزب، اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند.این کتاب مشتمل بر متن قرآن، شرح لغات و واژگان، ذکر پاره‌ای از نکات ادبی و ترجمه‌ای، تفسیر موجز و نسبتا روان با عنوان مروری بر آموزه‌ها، بیان برخی پیام‌ها از آیات و نیز پرسش و پژوهش است. بخش پایانی کتاب نیز گلچینی از روایات و مطالب ادبی، تفسیری و ...

قرآن کریم، اساس عقیده و عمل و به تعبیری همه چیز مسلمانان است و همه چیز این کتاب نیز در گرو آموزش آن، تلاوت آیات و تعلیم کتاب، مأموریتی است که حضرت خاتم الانبیاء به بهترین شکل به انجام رساند و آحاد امت را به زنده نگاه داشتن آن امر فرمود.اهمیت، شیوه صحیح و ابعاد این مأموریت در گذر زمان با غفلت بخش‌هایی از امت اسلامی مواجه گردید، یا به دست تقلیدها، عادتها و سلیقه‌هایی سپرده شد که تأثیرات منفی آنها تا زمان حاضر باقی است.. این کتاب می‌کوشد، به بازشناسی روش صحیح آموزش قرآن کریم، که در خود قرآن و سیره آورنده آن تجلی یافته، بپردازد.

مقصود از چندمعنایی آن است که یک واژه در متن، عبارت و یا جمله، قابلیت دلالت بر چندمعنا را دارا باشد. چندمعنایی پیوندی ناگسستنی با روایاتی دارد که قرآن کریم را دارای بطون و وجوه متعدد معنایی معرفی می‌کند. در کتاب‌های فقهی و اصولی و نیز در برخی تفاسیر قرآن، از چندمعنایی با تعبیر «استعمال لفظ در بیش از یک معنا» یا «حمل لفظ مشترک بر دو یا چندمعنایش» یاد می‌شود، همچنین در حوزه معارف دینی تعبیر چندمعنایی یا استعمال لفظ در بیش از یک معنا، عمدتاً در مورد قرآن کریم به کار می‌رود.

تکیه بر عقل و دانش بشری به عنوان دو منبع اصیل برای فهمی‌نو از قرآن و همچنین رویکرد انتقادی به روایات و نگاهی جامعه‌نگر به قرآن به منظور شناخت علل اصلی سقوط جامعه اسلامی و دریافت آموزه‌های راهبردی قرآن در زمینه اصلاح و ارتقای امت اسلام در عصر حاضر، المنار را در تفاسیر اهل‌سنت، ممتاز ساخته است. نقل یا نقد آرای المنار در تفاسیر متأخر، گویای اهمیت، غنا یا دست‌کم تفاوت اندیشه مؤلفان المنار نسبت به تفاسیر پیشین است.

اهـل‌بیت پیامبر اکـرم(ص) در قـرآن کریم جایگاهی ممتاز دارند. مفاهیمی چـون «اهل‌البیت» (احزاب، ۳۳)، «اهل الذکر» (نحل، ۴۳؛ انبیا، ۷)، «ذی القربی» (انفال، ۴۱؛ حشر، ۷)، «اولی الامر» (نساء، ۵۹)، «اوتو العلم» (عنکبوت، ۴۹)، «من عنده علم الکتاب» (رعد، ۴۳)، «صادقین» (توبه، ۱۱۹) «الذین اصطفینا من عبادنـا» (فاطر، ۳۲) و ... هر یک شأنی از شئون آنان را در سطح ظاهری قرآن گواهی می‌دهند که فارغ از بُعد باطنی قرآن قابل توجهند.

تفسیر متون فلسفی، دینی، وحقوقی، پیوندی ژرف با ماهیت معنا دارد. گشودن اسرار معنای متونِ پیچیده مرهون ایضاح چیستی معنا و موطن آن است. معناداری وملاک اثبات آن در دوره رواج پوزیتیویسم وارد این حوزه شد. نسبت زبان و معنا با واقعیت، زاویه دیگر مساله معناست که حکایت زبان از واقع را بررسی می کند. صدق گزاره ها و مناط صدق آن نقطه مکمل این مسائل است. همه این مسائل متعلق به حوزه ی دانش های فلسفی زبانی است. اهمیت این حوزه معرفتی امروز علوم گوناگونی چون زبان شناسی و فلسفه ی زبان، هرمنوتیک، نشانه‏شناسی، فلسفه، نقد ادبی، و حتی روان شناسی را معطوف خود ساخته است.

آگاهی از تاریخ تفسیر، در تفسیر صحیح قرآن و استفاده بهینه از آثار تفسیری نقش مهم و بسزایی دارد. در تاریخ تفسیر با ویژگی‌های مفسران، کتاب‌های تفسیری، چگونگی تفسیر در دوران‌های مختلف، تغییرات و تطورات مکاتب و روش‌های مختلف تفسیری آشنا می‌شویم. کتاب تاریخ تفسیر قرآن برای نیل به این اهداف تدوین شده است. جلد نخست این اثر تاریخ تفسیر عصر رسالت تا پایان عصر غیبت صغرا (۳۲۹ ﻫ ق) را در بر‌می‌گیرد، و در آن حدود ۲۸۰ مفسر و ۴۸ کتـاب تفسیری موجود و بیش از ۲۳۰ کتاب تفسیری مفقود معـرفی می‌شود.

زبان دین امروز یکی از موضوعات مهم پژوهش در فلسفه دین است که مسائل گوناگونی را در بردارد. برخی از این مسائل کهن و برخی دیگر نوپدید و یا دارای زوایایی تازه‌اند. منطق و شیوه زبان دین، تأویل‌پذیری یا یک وجهی بودن زبان این متون، از دیرباز مطرح بوده است، اما معناداری گزاره‌ها و آموزه‌های دینی، کارکرد زبان دین از منظر انگیزشی یا معرفت‌بخشی، حیرت‌زایی یا فیصله‌بخشی زبان دین و تأثیرپذیری یا تأثیر ناپذیری زبان دین از فرهنگ و زبان عصر، از مسائل مهم دوران معاصر است. این سنخ مسائل امروز نیز در تطبیق با قرآن کریم، مطرح و نیازمند تحلیل جدی است.