تفسیر همگام با وحی
نخستین تفسیر جامع شیعی به ترتیب نزول
تاکنون شش جلد از این اثر منتشر شده و جلد هفتم آن درحال نگارش است. سایر مجلدات (پیشبینی 12 جلد دیگر) نیز بهتدریج عرضه خواهند شد.
نخستین تفسیر جامع شیعی به ترتیب نزول
تاکنون شش جلد از این اثر منتشر شده و جلد هفتم آن درحال نگارش است. سایر مجلدات (پیشبینی 12 جلد دیگر) نیز بهتدریج عرضه خواهند شد.
این نوشتار در یک مقدمه و سه بخش تنظیم یافته است که مقدمه آن مربوط می شود به مباحث شناخت شناسی پیرامون انواع جهان شناسی علمی، فلسفی، عرفانی و قرآنی و بیان ویژگیهای معرفت شناختی هریک از این جهان شناختی ها، تا جایگاه معرفت شناسی قرآن در مسئله روشن شود.
بخش اول به بررسی مقایسه ای جهان شناسی های علمی، فلسفی، عرفانی و قرآنی اختصاص دارد. در این بخش کوشش نگارنده بر آن است تا دورنمایی از تصویر جهان در هریک از جهان شناسی های چهارگانه مذکور به دست دهد و در مقایسه، جایگاه تصویر قرآنی جهان معلوم شود.
هرچند حوزه تربیت از اساسی ترین موضوعات قرآن است، اما باید اعتراف کنیم هنوز تحقیقی جامع، کامل، نظام مند و در خور در مورد تربیت قرآنی انجام نشده است. هدف این نوشتار تبیین مبانی تربیت از منظر قرآن کریم است و بنای کار این است که نوع نگرش و رویکرد قرآن کریم درباره انسان و شئون وجودی و ویژگی های روانی او را که تأثیرگذار در تار و پود نظام تربیتی دینی است مورد بررسی قرار گیرد.
جلد نخست این مجموعه حاوی مصاحبه و گفتارهای آیات عظام: مکارم شیرازی، سبحانی، استادی و آصفی درباره استاد معرفت و پاره ای از مقالات علمی درباره خدمات علمی و نقش استاد معرفت در دفاع از فرهنگ و مبانی تشیع، و گفتارهایی از ایشان در همین زمینه است.
خلاصه ای از فهرست این کتاب به شرح ذیل است:
– پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب اسلامی
– مقدمه حجتالاسلام و المسلمین علیاکبر رشاد
– یادداشت دبیر همایش
– مصاحبه با آیتالله العظمی مکارم شیرازی
– سخنرانی آیتالله سبحانی در نکوداشت استاد معرفت
– سخنرانی آیتالله استادی در اربعین ارتحال استاد معرفت
در جلد دوم ۳۴ مقاله و نگاشته از آثار انتشار نیافته استاد در زمینه های تفسیر، معارف قرآن، علوم قرآنی و دیگر موضوعات منعکس شده است.خلاصه ای از فهرست این کتاب به شرح ذیل است:
– مقدمه حجتالاسلام و المسلمین علیاکبر رشاد
– یادداشت دبیر همایش
– فصل اول: مباحث تفسیری
– روشها و گرایشهای تفسیری
– تفسیر عرفانی
– گوشهای از ویژگیهای تفسیر المیزان
– امتیازات المیزان در گفتوگو با استاد محمد هادی معرفت
– تفسیر اجمالی سوره حمد
– التفسیر الموضوعی
– نقدی بر تفسیرهای روشنفکرانه از قرآن و حدیث
– موضع الحدیث من التفسیر
جلد سوم، چهارم و پنجم به انعکاس ۶۵ مقاله تحقیقی که توسط صاحب نظران و قرآن پژوهان کشور فراهم آمده، اختصاص یافته است. این مقالات در پنج حوزه ذیل به بررسی دیدگاه ها و اندیشه های مرحوم استاد معرفت پرداخته اند: ۱. بررسی توصیفی و تحلیلی آثار استاد شامل کتاب های التفسیر الاثری الجامع، التمهید فی علوم القرآن، التفسیر و المفسرون و ….
۲. بررسی دیدگاه های استاد معرفت در زمینه قرآن شناخت از قبیل: تحریف ناپذیری قرآن، بررسی مسأله قرائات، بررسی مسأله اعجاز، بررسی مسأله نسخ و ….
مقالات مندرج در جلد چهارم کتاب معرفت قرآنی مختصراً به شری ذیل است:
– مقدمه حجتالاسلام و المسلمین علیاکبر رشاد
– یادداشت دبیر همایش
– دیدگاههای استاد معرفت در زمینه تفسیر شناخت
– روش تفسیری اهل بیت(ع) از دیدگاه آیتالله معرفت
– تفسیر صحابه و تابعان از دیدگاه آیتالله معرفت
– روش صحیح تفسیر قرآن با تأکید بر کتاب «التفسیر الأثری الجامع»
– دانشهای بایسته در فهم و تفسیر آیات
– علم الموهبه از منظر آیتالله معرفت (قدسسره)
– حجیت روایات تفسیری از دیدگاه آیتالله معرفت «ره»
مقالات مندرج در جلد پنجم کتاب معرفت قرآنی به شرح ذیل است:
– مقدمه حجتالاسلام و المسلمین علیاکبر رشاد
– یادداشت دبیر همایش
– فصل اول: استاد معرفت و عرصههای نو در حوزه مطالعات قرآنی
– استاد معرفت و زبان قرآن
– بررسی نظریه بطون از نگاه استاد معرفت
– استاد معرفت و هرمنوتیک
– قرآن و پدیده استشراق در آثار آیتالله معرفت (ره)
– نقد شبهه مصادر قرآن از دیدگاه آیتالله معرفت(ره)
– قرآن و فرهنگ زمانه از دیدگاه استاد معرفت
– نقد شبهات وحی
– قلمرو و جامعیت قرآن
– نسخ مشروط از منظر استاد معرفت
کتاب معجم مقاییس اللغه نوشته لغوی مشهور ابوالحسین احمد بن فارس بن زکریا (متوفای ۳۹۵ق) است. این کتای یکی از نفیسترین و ارجمندترین تراث لغوی اسلام است که به گفته همگان تاکنون بدیلی نداشته است. عشق و علاقه و تبحر و اتقان سخن مؤلف کتاب در باب لغت به اندازهای است که میتوان او را اماماللّغویین نامید. وی علاوه بر این کتاب، دو کتاب لغت دیگر دارد به نام الصاحبی و المجمل. نزدیکی دوران حیات مؤلف به صدر اول و احاطه او بر لغت عرب این کتاب را در شمار یکی از منابع مهم لغتشناسی درآورده است.
آگاهی از تاریخ تفسیر، در تفسیر صحیح قرآن و استفاده بهینه از آثار تفسیری نقش مهم و بسزایی دارد. در تاریخ تفسیر با ویژگیهای مفسران، کتابهای تفسیری، چگونگی تفسیر در دورانهای مختلف، تغییرات و تطورات مکاتب و روشهای مختلف تفسیری آشنا میشویم. کتاب تاریخ تفسیر قرآن برای نیل به این اهداف تدوین شده است. جلد نخست این اثر تاریخ تفسیر عصر رسالت تا پایان عصر غیبت صغرا (۳۲۹ ﻫ ق) را در برمیگیرد، و در آن حدود ۲۸۰ مفسر و ۴۸ کتـاب تفسیری موجود و بیش از ۲۳۰ کتاب تفسیری مفقود معـرفی میشود.