سلفیه یکی از جریانهای اثر گذار در جوامع اسلامی است که در درون خود گرایشهای گوناگونی را در بر می گیرد. در این میان سلفیه وهابی که زاییده افکار ابن تیمیه است، بیش از سایرگرایشها، مورد توجه و کنکاش بوده است. جریان سلفیه با شعار پیروی از سلف، همواره اقدامات ناسنجیده خود را به قرآن و سنت مستند دانسته و با تکیه نصّ محوری افراطی و ظاهرگرایی و رد هرگونه تفسیر و تأویل ضابطهمند، عقلانی و عمیق از کتاب و سنت، تفاسیر سطحی و سست از قرآن به دست داده است.
تفسیر علمی یکی از مهمترین جریانهای تفسیری است که در دوره معاصر به رغم مخالفت‌های جدی بارشدی فزاینده به بالندگی و شکوفایی رسیده است . اثر حاضر در پنج بخش به بررسی این جریان پرداخته است . در بررسی پیشینه آن ، نشان داده که شماری از مدافعان ادعایی به طور کلی به این گفتمان وارد نشده‌اند.
چکیده
جریانی که در این اثر از آن به جریان اجتماعى عقلی در تفسیر قرآن یاد شده، در بستر نهضت اصلاح طلبى دینىِ طیفى از اندیشمندان اسلامى عمدتاً از قرن چهارده هجری شکل گرفته است. عقلگرایى در بُعد مبانى و روش تفسیرى و جامعهگرایى و دغدغه نسبت به مسائل کلان اجتماعى اعم از سیاسی و فرهنگی در بعد گرایش و جهت گیرى تفسیرى آنان، وجوه تمایز این جریان از سایر جریانهای تفسیری است. این جریان تاکنون در معرض نقد و بررسىهایی به ویژه از منظر سلفى و اشعرى قرار گرفته که برغم اشتمال بر برخی اشارات و بررسی‌های انتقادی مهم، از منظر عقل‌گرایی شیعی و آموزه‌های ناب مکتب اهل بیت (ع) چندان کارآمد دیده نمی‌شود.
جریان تفسیر روایی از منظری تاریخی در حفظ و پاسداری از میراث روایی تفسیری و تعدیل برخی جریانهای رقیب نقشی ستودنی داشته است. در این میان فارغ از برخی رویکردهای بسیط در گرایش روایی، شاخه افراطی این جریان بهعنوان رویکردی که با تأکید بر منابع نقلی و روایی در تفسیر قرآن و نادیده انگاشتن دیگر منابع و نیز بدون نگاه تحلیلی انتقادی به روایات در میان فریقین مطرح شده در معرض نقد و بررسی است. در این اثر با تکیه بر روش تفسیر اجتهادی و اصول روایتشناختی آن، نگاهی انتقادی به جریان مورد بحث صورت گرفته است.
تفسیر تطبیقی (مقارن) به مثابه گونهای نوظهور در حوزه تفسیر، پیش از هرچیز، نیازمند بررسی معرفتشناختی و روششناسی است. تلاش این کتاب در راستای تحقق این امر است.
مفسران فریقین به خصوص مفسران امامیه از عصر رسالت تا کنون برای فهم معانی و مقاصد آیات قرآن کوشش نموده و هر یک با توجه به مکتب تفسیری خویش، روش و گرایش خاصی را در تفسیر قرآن انتخاب نموده اند. در کتاب درسنامه روشهای تفسیری به بررسی روشها و گرایشهای تفسیری پرداخته و تلاش شده تا در شانزده درس روشهای تفسیری قرآن به قرآن، روایی، عقلی و نیز گرایشهای تفسیری ادبی، کلامی، علمی، اجتماعی و عرفانی بررسی شود.
اصول و مقدمات تفسیر، یکی از دانشهای بنیادین و ضروری تفسیر قرآن است که فهم و تفسیر صحیح قرآن برآن استوار است. بر این اساس، سعی شده مهمترین اصول مقدماتی تفسیر، بر پایه دیدگاه‌های مشهور و با رویکرد آموزشی تبیین شود، تا خواننده ضمن آشنایی با مقدمات مورد نیاز تفسیر، از مبانی نظری تفسیر و قواعد کاربردی تفسیر قرآن بهره لازم را بدست آورد و در فهم آیات قرآن، از دچار شدن به پاره‌ای لغزش‌ها در امان باشد. کتاب حاضر بر اساس سرفصل مصوب اصول و مقدمات تفسیر، در پانزده درس و در قالب سه بخش؛ مبانی و قواعد تفسیر کوشیده است به این مهم نائل آید.
چکیده
یکی از دانشهای مهم و زیربنایی برای فهم قرآن دانش واژه شناسی یا مفردات قرآن است. در کتاب حاضر با بهره گیری از منابع اصیل و معتبر لغت، کتب مفردات و تفاسیر به صورت کاربردی مهمترین مسائل ناظر به تفسیر کلمات قران را به بحث گذاشته و با تحلیل و تبیین معنای دهها کلمه قرآنی مراحل شرح واژه های قرآن را به صورت عملی به دانشجو آموزش می دهد. در شرح معنای کلمات تلاش شده تا آنجا که ممکن است به کاربردهای کلمه در فرهنگ عرب توجه شود.
