تفسیر روایی سوره نمل برپایه روایات اهل البیت (ع)
پایان نامه دوره کارشناسی ارشد رشته تفسیر اثری (ورودی 1389) با عنوان:تفسیر روایی سوره نمل برپایه روایات اهل البیت(ع)، تدوین: آسیه مکی نژاد اصفهانی
موضوع اين پژوهش تفسير روايي اهل بيت(عليهم السلام) در سوره نمل است. هدف از آن ارائه تفسيري مبتني بر روايات از اين سوره و اهميتبخشي به نقشي كه روايات در فهم و تفسير قرآن ميتوانند ايفا نمايند و نيز نيل به منظور آيات از طريق روايات معصومان(عليهم السلام) و مقايسه مفاد ظاهري با مفاد روايي و سپس فهم پيامهاي مورد تأكيد در روايات تفسيري اين سوره ميباشد. روش پژوهش در اين تحقيق كتابخانهاي است. كليه مطالب در چهار فصل تنظيم شده است. فصل اول كليات است. فصل دوم مشتمل بر شش بخش است كه در آن به عظمت و و هدايت قرآن و وحي، سرگذشت پنج پيامبر بزرگ الهي و مبارزات آنها با اقوام منحرف بحث ميكند. يكي از امتيازات اين سوره بيان داستان سليمان(عليه السلام) و ملكه سبا و چگونگي ايمان آوردنش به خدا و تسليم موجودات در برابر سليمان ميباشد. بخش پنجم نشانههاي خدا در عالم آفرينش و در پايان به مسأله معاد ميپردازد. با عنايت به 112 روايت بررسي شده ذيل آيات اين سوره، 56 روايت آن مربوط به روايات تفسيري ميباشد كه در اكثر موارد با آيات تطابق داشته و در برخي موارد روايت در مفهوم آیه گستردگي ايجاد كرده است و يا روايت نسبت به آیه تضييق شده است. جز اينكه در ذيل آیه 16(و ورث سليمان داود) روايت(نحن معاشرالانبيا لا نورث)، با صريح آیه قرآن متعارض است و اعتباري ندارد. موضوعاتي از قبيل رجعت، خروج جنبنده از زمين، استجابت دعا در حال اضطرار و اختصاص علم غيب به خدا از موضوعات برجسته اين فصل است. در بخش ديگر پاياننامه كه به بحث گونهشناسي پرداخته شدهاست، 56 روايت مورد بررسي قرار گرفته كه 39 مورد آن مربوط به گونهي تطبيقي است. از جمله ميتوان به موارد زير اشاره كرد: اعطاي كرامت جيب نور به امام زمان علاوه بر حضرت موسي(عليه السلام)، وجود قانون وراثت بين همه ائمه(عليهم السلام) و عدم اختصاص به سليمان(عليه السلام) و داود(عليه السلام)، آگاهي امامان معصوم به زبان حيوانات، شريك بودن سليمان(عليه السلام) در بسم الله با پيامبر(صلي الله عليه وآله وسلم)، حضرت محمد(صلي الله عليه وآله وسلم) و خاندانش مصداق برگزيدگان الهي، امام زمان(عجل الله تعالي فرجه) مصداق مضطر، امام زمان(عجل الله تعالي فرجه) و اميرالمؤمنين(عليه السلام) مصداق جنبندگان روي زمين.
در پايان به پيامهاي مورد تأكيد آيات و روايات پرداخته است كه در پنج آموزهي اعتقادي، اخلاقي و تربيتي، اجتماعي، سياسي و علمي تنظيم شده است. بيشترين آموزهها مربوط به اعتقادي بوده كه به موضوعاتي از قبيل معاد، نبوت، سنتهاي الهي، آزمونهاي الهي و نظام خدا در عالم آفرينش پرداخته است.