پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم در سال 1366 شمسی با نام مرکز فرهنگ و معارف قرآن و با هدف گسترش فرهنگ و معارف قرآن و دفاع از حقانیت آموزه‌‏هاى آن شكل گرفت و با نگاهى كاملاً نو به عرصه‌‏هاى تفسیر، ترجمه و موضوعات قرآنى، به جهت‏‌دهى فعالیت‏هاى قرآنى در حوزه علمیه قم، کمک شایانی کرده است. این پژوهشکده وظایفى همچون تأمین منابع و اسناد قرآنى، طبقه‏‌بندى و سازماندهى معارف قرآنى، تدوین فرهنگ‏نامه‏‌ها و دائرة المعارف‏هاى متنوع قرآنى، پدیدآوردن تفاسیر گوناگون، پاسخگویى به پرسشها و شبهات و شناسایى کمبودها و نیازها در عرصه فرهنگ قرآنى را بر عهده گرفته است و هم اکنون به عنوان یکی از بزرگ‏ترین مراکز قرآن پژوهی کشور شناخته می‌‏شود. پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن که از زیرمجموعه‌‏های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی است و در سال 1395 از مرکز به پژوهشکده ارتقاء یافته است، با توجّه به شرح وظایف خود، دارای اهداف و گروه‏‌های پژوهشی مختلف می‌‏باشد.