از دیدگاه جهانبینی توحیدی، انسان مسافری است که رهسپار لقای خداوند سبحان است، او در این مسیر، عوالمی را می¬پیماید، از عالم طبیعت و مادی دنیا شروع می¬کند، تا به لقای خداوند تبارک و تعالی می¬رسد.
چنانکه آیه شریفه می¬فرماید:
يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّكَ كادِحٌ إِلى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقِيهِ؛
ای انسان! تو با تلاش و رنج به سوی پروردگارت می¬روی و او را ملاقات خواهی کرد. (انشقاق/ 6)
گرانبهاترین گوهری که نزد آدمی است نفس و جان اوست. چنان که اگر نفس خویش را پاک نگه دارد و از آلایش مصون دارد بیشترین سود را خواهد برد، اما اگر نفس خود را آلوده ساخت، ارزش خود را پایین آورده است. همچنین در آیه 105 سوره مائده می¬فرماید: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ؛ ای ایمان آورندگان مراقب خود (نفس) باشید.
در این نوشته در صدد تبیین این سیر ملکوتی هستیم برای اینکه باطن مطهر و باصفای خود را هم چنان پاک نگه داریم و از منزلت والایی که خداوند برای انسان مقرر فرموده، پاسداری کنیم و به عوامل و موانع طهارت نفس و لوازم آن بپردازیم. در ابتدا به مفاهیم و کلیات، بعد به عوامل و اسباب تأثیر گذار درونی نفس، سپس به عوامل تأثیر گذار بیرونی نفس و در آخر به موانع و آفات طهارت نفس و راه مبارزه با آن پرداخته می¬شود