دعا که به معناي طلب و خواستن از خداوند متعال است. وسيله اي است که انسان با آن مي تواند رو به درگاه حق تعالي نهاده و با هر زباني او را بخواند و از او بخواهد چرا که قرآن مجيد در بسياري از آيات بنده را متوجه اين هم صدايي و هم سويي کرده و با بيان اينکه اين عمل روش انبيا هم بوده است عمل او را عبادتي بزرگ به حساب مي آورد. دين اسلام نيز دعا را وسيله هدايت تعليم و تربيت همه افرا جامعه و ساختن روح مرد معرفي مي کند و آنا را تفسير قرآن و يادآور تربيت هاي قرآني مي داند. در روايتي هم که از معصومين رسيده به خوبي مي توان به ارزش دعا پي برد و دانست چرا به انجام زياد آن سفارش شده است. و بايد در عا اصرار و پافشاري نمود. آنچه اهميت دعا را پيش از پيش روشن مي کند اين است که نه تنها مسلمانان بلکه ساير اديان و مذاهب و بهتر است بگوييم هر انديشمندي که به مرتبه اي از شناخت رسيده درباره دعا و آثار انکار نشدني آن سخني گفته است. در ادامه به شرايط دعا کننده، خود دعا کننده و بيان موانع استجاب آن مي پردازيم. و از آثار و فايد آن بهره مي جوييم. تا بدانيم که اگر دعايي مستجاب نشد حتما به دليل عملي بوده که از ما سر زده است چرا که خداوند در قرن خود به اجابت وعده داده است. تلاش و کوشش نيز در قرآن و اسلام و روايات بسيار مورد توجه قرار گرفته و چه بسا تلاشگر را همانند مجاهد در راه خدا معرفي مي کند و از انسان مي خواهد که با توجه به روش انبيا به تلاش روي آورده و او را بدين امر تشويق کنند و نه تنها تلاش را منافي ايمان نمي داند بلکه آنرا عبادت، باعث کسب روزي حلال و راه رسيدن به عزت و افتخار معرفي مي نمايد. توجه در سيره معصومين نشان مي دهد تلاشي مورد نظر است که مورد قبول حق تعالي باشد تا بتوان بعد از شناخت شرايط و رفع موانع آن به‌آثار و فوايد دنيوي و اخروي تلاش دست يافت. آنچه از کنار هم قرار دادن اين دو بحث حاصل مي شود، نسبت سنجي ميان دعا و تلاش است که نشان مي دهد هر چند دعا و تلاش با هم عامل موفقيت انسان است اما بايد نگاه کمي و کيفي به روابط حاکم بر آنها داشت و ابعاد مختلف اين نسبت را مورد سوال و بررسي قرار داد.