ما در اين مجموعه درصدد تبيين راهکارهايي جهت شناخت يکي از صفات رذيله انسانها هستيم که مانع گسترش تفکر الهي در جامعه بشري است نفاق پديده زشت است که از چنين ويژگي برخوردار است. لذا پس از بيان مقدمه و کليات رساله را در دو بخش خلاصه نموده ايم. بخش اول به بيان ماهيت نفاق و بخش دوم آن به شناخت منافقين و عملکرد آن در طول تاريخ اسلام و روزگار ما پرداخته است در بخش ماهيت به ريشه ها و عوامل نفاق در انسان پرداخته که چه چيزهايي موجب بروز و ظهور صفت نفاق در انسان شده و انسان را منافق مي کند. و آنگاه اقسام نفاق و خصائص و نشانه هاي نفاق و منافقين را بيان کرده ايم تا از رهگذار آنان جامعه اسلامي از آسيب ها مصونيت يافته و به سوي رشد و کمال حرکت کند. در بخش دوم به بيان عملکرد منافقان در عصر رسول خدا(ص) ودر دوران امامت حضرت علي(ع) که اوج ظهور و بروز چهره هاي نفاق بوده است، پرداخته شده است. و نيز بخشي از جناياتي که منافقين در عصر حاضر به ويژه پس از انقلاب شکوهمند اسلامي مرتکب شده اند بيان شده است آنگاه به بيان راه کارهايي جهت مصون نگه داشتن حکومت ديني از منافقين و بلاهاي اين پديده شوم و اصحاب آن پرداخته شده است. در پايان سرنوشت منافقان در جهان پس از مرگ از ديدگاه آيات و روايات بيان گرديده است.