واژه ها و کلمات در قرآن کريم از عمق و ژرفاي خاصي برخوردار است به طوري که با هيچ کتاب ديگر آسماني و غير آن قابل قياس نمي باشد در مجموعه درياي گهربار وحي و ستارگان بزرگ و کوچک قرآن واژه نور و ظلمت درخششي ديگر دارد. واژه نور مظهر مبدأ هستي، آفريدگار جهان و هدايت گر تکويني و تشريعي همه عالم است، جهان بدون نور حضرت حق مفهوم و معنا ندارد و اشياء متعدد و گوناگون از يکديگر جدا نمي گردند و تشخيص و تمييز پيدا نمي کنند. ظلمت؛ مظهر تاريکي، ستم، زورگويي، تبعيض، بي عدالتي، گناهان، جنايات انساني و غير انساني و تجاوز نسبت به يکديگر است. هر آن کس در آن وادي قدم نهد در باتلاقي فرو رفته است که آن به آن تيره روزي و سياه بختي را براي خود و همراهانش بوجود آورده، از انسانيت به حيوانيت و از آن به عالم جمادات نزول کرده تا جايي که هيچگونه تکليفي را براي خود احساس نکند. از آن جا که نعمت نور و روشنايي در ظلمت و تاريکي معلوم تر است، همچنين فهم حقيقت هدايت و ميزان ارزش آن را در سختي هاي ضلالت بهتر مي توان يافت، لذا در اين تحقيق برآنيم تا به واژه هاي نور و ظلمت، هدايت و ضلالت بپردازيم. در اين پژوهش که شامل يک مقدمه و چهار فصل و نتيجه گيري است، به دو واژه نور و ظلمت در قرآن پرداخته مي شود: در مقدمه به کليات که شامل طرح تفصيلي و واژگان کليدي است اشاره دارد؛ فصل اول به بررسي تفصيلي مهم ترين آيات نور و ظلمت اختصاص يافته است؛ فصل دوم، داراي دو گفتار است که در آن ها واژه نور از نظر معنا، وجوه، ريشه، مشتقات، انواع، درجات، ويژگي ها، و خواص مورد بررسي قرار مي گيرد. همچنين به يکي از مصاديق نور يعني هدايت، معنا، اقسام، و راهکارهاي آن مي پردازد؛ در فصل سوم، در قالب دو گفتار ظلمت و ضلالت در قرآن، مورد بررسي قرار مي گيرد؛ چهارمين فصل نيز در دو گفتار به موانع رسيدن به نور معنوي و عوامل نجات از ظلمت معنوي مي پردازد؛ در پايان نتيجه تحقيق ذکر مي شود.