کتاب تغییر مخاطب در قرآن به یکی از موضوعات کلیدی در ترجمه و تفسیر قرآن کریم می‌پردازد که تاکنون مورد عنایت بایسته محققان و مترجمان قرار نگرفته است، به همین دلیل کاستی‌هایی در برداشت‌ها و شیوه انتقال تغییر مخاطب در ترجمه‌ها و تفاسیر قرآن به چشم می‌آید. این اثر کوشیده ضمن بررسی تحلیلی مقوله تغییر مخاطب و تعیین ساختار ویژه آن در نص کلام وحی و تبیین جایگاه آن نزد مخاطبان و صاحبان اندیشه و واکاوی برخی از مهم‌ترین ترجمه‌های فارسی و انگلیسی، معایب ساختاری و مفهومی ترجمه‌ها را شناسایی و در برگردان متن وحی به زبان‌های دیگر راهکارهای لازم را ارائه نماید.
این کتاب از فصل‌های «طلیعه، روش‌ها و سبک‌های ترجمه، قرآن ترجمه‌پذیر یا ترجمه ناپذیر؟، زبان قرآن گفتاری یا نوشتاری، ارتباط در بستری مذهبی، خطاب و ساختارهای خطابی از منظر تعدد زبانی انواع خطاب در قرآن، تغییر مخاطب در قرآن و تحلیل و بررسی آیات» جمع‌آوری شده است. در فصل اول سعی شده پدیده تغییر مخاطب، ساز و کار و دامنه عملکرد آن به تفصیل مورد کنکاش قرار گیرد و تا جایی که این پدیده در بافت قرآن اهمیت می‌یابد، راهکارهایی در جهت بهبود کیفیت ترجمه‌های آتی قرآن ارائه شود. در فصل دوم این کتاب آمده است: «از نظر فنی می‌توان ترجمه را بیان معنای مشابه در قالب جدید، ضمن حرکت از زبانی به زبان دیگر تعریف نمود.» در رابطه با زبان قرآن در فصل چهارم می‌خوانیم: «زبان، ابزار برقراری ارتباط و تفهیم و تفهم در انسان‌ها، در قالب نوشتاری، گفتاری، و اشاره / نشانه نمود می‌یابد. تاکنون کتاب‌ها و مقالات چندی از زوایای مختلف به این مقوله پرداخته‌اند. مورد اخیر اما، بیشتر مورد عنایت زبان‌شناسان در بررسی زبان اشاره قرار دارد که برقراری ارتباط را در میان ناشنوایان و افرادی که قادر به سخن‌گفتن نیستند، ممکن می‌سازد.» نویسنده در فصل هشتم درباره تغییر مخاطب در قرآن نوشته است: «یکی از غرایب زبان قرآن در پدیده‌ای به نام تغییر مخاطب نمود یافته است. اگر بخواهیم تعریفی از تغییر مخاطب ارائه دهیم باید گفت: گاهی متکلم حین صحبت با شخصی، رو به شخص دیگری کرده و کلامش را ادامه می‌دهد و به این ترتیب مخاطب کلام از شخصی به شخص (یا اشخاص) دیگر تغییر می‌یابد. این تغییر ممکن است کارکرد خاصی را در نظر داشته یا اینکه متکلم بنا به اقتضای کلام و نیز موقعیتی که در آن قرار دارد، مخاطب سخنش را عوض کرده باشد.»
دیدگاه خود را بیان کنید